Әбділда ТәжібаевӘбділда Тәжібаев (1909-1998) - ақын және драматург, филология ғылымдарының докторы, профессор, Қазақстанның халық жазушысы. Ол 1909 жылы Қызылорда (Ақмешіт) қаласында дүниеге келді. Қызылордадағы жетім балалар интернатында тәрбиеленген. Шымкент қаласындағы жетіжылдық мектепті оқып бітірген. С.М.Киров атындағы Қазақ Мемлекеттік Университетті (қазіргі уақытта Әл-Фараби атындағы Қазақ Ұлттық Университет), Мәскеудегі М.Горький атындағы әдебиет институты жанындағы Жоғары әдеби курсты бітірген. Еңбек жолын 1926-1928 жж. «Еңбекші қазақ» газетінде пошта-газет тасушысы болып бастаған, кейін корректор болып жұмыс атқарды.
1932-1934жж. Қарсақбайдағы «Қызыл кеші », «Лениншіл жас» (қазіргі «Жас Алаш») газеттерінде редактордың орынбасары, 1934-39жж. Қазақстан Жазушылар одағы басқармасының хатшысы, 1939-1943жж. Қазақстан Жазушылар одағының төрағасы, 1945-1948жж Қазақ ССР ҒА Тіл және әдебиет институтында бөлім меңгерушісі қызметтерін атқарған. 1958-1960жж. «Қазақ әдебиеті» газетінің жауапты редакторы, 1960-1984жж. Қазақстан Жазушылар одағы басқармасының хатшысы, Қазақ ССР ҒА әдебиет және өнер институтында аға ғылыми қызметкер, театр өнері бөлімінің меңгерушісі қызметтерін атқарған.
Әбділда Тәжібаев 1927 жылдан бастап жаза бастады. Ең алғаш өлеңдері 1927 жылы «Жұмысшы» газетінде, кейін 1933ж. «Жаңа ырғақ» атты жинақ болып шықты. «Оркестр», «Құтқару», «Екі жиған», «Абыл», «Шын жүректен», «Сүйген жүрек», «Таныс дауыстар» атты поэмалары мен өлеңдері жарық көрді.
«Аралдар», «Жаңа өрімдер», «Кешеден бүгінге», «Кәне қоңырау», «Жастық жылдар», «Құрдастар», «Толағай» және т.б. жыр жинақтары философиялық бағытта белгіленген.
Ә.Тәжібаев «Жүректілер» пьесалар жинағының, «Халқым туралы аңыз», «Жомарттық кілемі», «Жыр күмбез» атты драмалық дастандарының, «Майра», «Жартас», «Жалғыз ағаш – орман емес», «Көңілдестер», «Қыз бен жігіт», «Монологтар» пьесаларының, «Дубай Шубаевич», «Той боларда» және т.б.комедияларының авторы. Қоғам мен адамның ара-қатынасын, адамның қоғамдағы орны мен еңбегі жайындағы тебіреністерін философиялық сырға толы туындылары жас ұрпақты отаншылдыққа тәрбиелеуге бағытталған.
Ә.Тәжібаев «Өмір және поэзия» монографиясында, «Қазақ драматургиясының дамуы мен қалыптасуы» атты зерттеуінде қазақ драматургиясының күрделі мәселелерін жан-жақты қарастырды. «Жылдар, ойлар» атты еңбегінде Жамбыл, Нүрпейіс, Нартай, Иса ақындар мен М.Әуезов, С.Мұқанов, А.Жұбанов т.б. Әдебиет пен өнер қайраткерлері жайлы естеліктерін жариялады. «Хаттар сөйлегенде», «Өмір мен ерлік» деген сын, эссе, прозалық кітаптарында әдебиет пен өнерге қатысты толымды пікірлер айтған.
Көптеген жылдар бойы Әбділда Тәжібаев поэзия, драматургия, әдебиеттану саласында жемісті еңбек етті. Қазақ әдебиетінің дамуы мен қалыптасуына зор үлес қосты. Ол Жұмағали Саин, Қажым Жұмалиев,Таир Жароков секілді әдебиет қайраткерлерімен құрдас еді.
Ә.Тәжібаевтың шығармашылығы қазақ әдебиетін биікке көтерді. Жас ақынның алғашқы өлеңдерін оқыған М. Әуезов көркемдік ерекшеліктерін байқаған. Расында да, сол кездердің өзінде ақын шын көңілден өлең жырларын жаза отырып , қазақтың қалыптасқан дәстүрлі лирикалық өлең жолдарын қолдана білді.
Ә. Тәжібаевтің шығармашылығында Сырдария өзенінің бейнесі үлкен орын алады, кейіннен ол Рейн өзенін жырлаған Гейне, Днепрді жырлаған Шевченко сияқты ол өзенді символға айналдырады. қаһарлы соғыс жылдарында ақынның лирикасы жанрлық ерекшеліктерін тереңдете, молыға түседі. Соның бірі «Аралдар» атты жыр жинағы.
Ә.Тажібаев дастандарының тақырыптары сан алуан – революция, жаңа өмір құрылысы, халықтың өткен өмірі, көптеген адамдардың тағдыры , жаңа дәуір желісі. Заман талабына сай ағын бүгінгі таңдағы басты мәселелерден де алшақтақан жоқ.
Қай елді, қай жерді жырласа да, оның өткені мен бүгінгісі жайында, ақын реалистік қалыптан танбауымен бірге, нағыз қазақ ақынның қалпынан айнымай отырады.
Әбділда дәуірдің әрбір кезеңінен кесек-кесек көріністерін елестетіп, ірі ойлы топшылауларға құрылған философиялық сипаты бар поэма жасауға ұмтылуды. Оның «Портреттері» соның айғағы. Бұл шығармада ағын заман талабына сай адамдардың қиын тағдырлары, уақыт алдындағы жауапкершіліктері туралы мәлімдеген. Ә.Тәжібаевтің өлең-жырларының қайнар көзі – туған жер.
Драматургия Ә.Тәжібаев творчествосының екінші бір кең арналы, биік өрелі саласы болып отыр. Ә. Тәжібаевтің сценарийі бойынша (Н:Ф.Погодинмен бірге) «Жамбыл» атты көркем фильм түсірілген. Ақынның көптеген шығармалары шет мемлекеттер және де басқа халықтар тіліне аударылған. Орыс жазушылары А.С.Пушкиннің, Т.Г.Шевченконың, А.Н.Островскийдің, Г.Гейненің бірқатар шығармаларын қазақ тіліне аударған.
Қазақ ССР Жоғарғы Кеңесінің депутаты.
«Ленин» орденімен, Октябрь революциясы орденімен, 2 рет Еңбек Қызыл Ту орденімен, «Құрмет белгісімен» және медальдармен наградталған. 1985 жылы Ә.Тәжібаевқа «Қазақ ССР-нің халық жазушысы » атағы берілген.
Қызылорда қаласында көрнекті жазушылар Ә.Тәжібаев, З.Шүкіров, К.Мұхамеджановтарға ескерткіш қойылған. Қызылорда облыстық әмбебап ғылыми кітапханасына 1999 жылы Ә.Тәжібаев есімі берілді.
|
Пікір
1
Пользователи1
Гости13
Роботы15
Список пользователей
DanielNon
Сейчас на сайте
MichaelWrord
Сейчас на сайте
Cliftonboodo
Сейчас на сайте
Lloydgrogy
Был(a) в сети 8 минут назад
Calvindiogs
Был(a) в сети 8 минут назад
PeterSpesy
Был(a) в сети 15 минут назад
Frankskymn
Был(a) в сети 15 минут назад
Philipunels
Был(a) в сети 15 минут назад
HerbertIdeot
Был(a) в сети 15 минут назад
MichaelDouth
Был(a) в сети 15 минут назад
CecilByday
Был(a) в сети 22 минуты назад
RubenTiece
Был(a) в сети 22 минуты назад
Robertfic
Был(a) в сети 22 минуты назад
Arnoldtab
Был(a) в сети 29 минут назад
Lloydcox
Был(a) в сети 29 минут назад
StevenItedy
Был(a) в сети 29 минут назад
ThomasImist
Был(a) в сети 29 минут назад
BrandonTen
Был(a) в сети 36 минут назад
EdgarBiz
Был(a) в сети 37 минут назад
ZacharyReile
Был(a) в сети 37 минут назад
HowardFooge
Был(a) в сети 37 минут назад
Edmondgob
Был(a) в сети 44 минуты назад
KevinDic
Был(a) в сети 44 минуты назад
StevenGoorp
Был(a) в сети 44 минуты назад
DennisVak
Был(a) в сети 44 минуты назад
Douglasprarf
Был(a) в сети 51 минуту назад
Antonioprodo
Был(a) в сети 51 минуту назад
Davidtaugh
Был(a) в сети 51 минуту назад
HarryDon
Был(a) в сети 51 минуту назад
Louistus
Был(a) в сети 58 минут назад
SteveNiz
Был(a) в сети 58 минут назад
Henryaccug
Был(a) в сети 58 минут назад
CharlesVop
Был(a) в сети 58 минут назад
CliftonSmifs
Был(a) в сети 1 час назад
Travisfearm
Был(a) в сети 1 час назад
BillyNus
Был(a) в сети 1 час назад
RichardNor
Был(a) в сети 1 час назад
JeffreyCof
Был(a) в сети 1 час назад
Richardbow
Был(a) в сети 1 час назад
Bruceswola
Был(a) в сети 1 час назад
Manuelguddy
Был(a) в сети 1 час назад
CameronAmige
Был(a) в сети 1 час назад
Josephwhivy
Был(a) в сети 1 час назад
Jeffreyfah
Был(a) в сети 1 час назад
HerbertApest
Был(a) в сети 1 час назад
Stuartunsax
Был(a) в сети 1 час назад
StevenPoimi
Был(a) в сети 1 час назад
RussellLax
Был(a) в сети 1 час назад
JamesNeeva
Был(a) в сети 1 час назад
Eldondouby
Был(a) в сети 2 часа назад
EdwardKancy
Был(a) в сети 2 часа назад
Vancesip
Был(a) в сети 2 часа назад
Jaimenen
Был(a) в сети 2 часа назад
Steveviast
Был(a) в сети 2 часа назад
JeffreyBep
Был(a) в сети 2 часа назад
PhillipThact
Был(a) в сети 2 часа назад
DavidFeefs
Был(a) в сети 2 часа назад
Miguelbruse
Был(a) в сети 2 часа назад
MitchelScazy
Был(a) в сети 2 часа назад
Richardastew
Был(a) в сети 2 часа назад
MichaeladOli
Был(a) в сети 2 часа назад
Franktiz
Был(a) в сети 2 часа назад
DavidUseni
Был(a) в сети 2 часа назад
JosephVon
Был(a) в сети 2 часа назад
Walterceafe
Был(a) в сети 2 часа назад
JimmyKex
Был(a) в сети 2 часа назад
Juliojal
Был(a) в сети 2 часа назад
JesseClout
Был(a) в сети 2 часа назад
Williamsaump
Был(a) в сети 2 часа назад
Denniston
Был(a) в сети 2 часа назад
Ernestfek
Был(a) в сети 2 часа назад
JimmyCUtle
Был(a) в сети 2 часа назад
JameyNef
Был(a) в сети 2 часа назад
Raymondchats
Был(a) в сети 2 часа назад
BrianacouG
Был(a) в сети 2 часа назад
Edwardreina
Был(a) в сети 2 часа назад
Michaelglams
Был(a) в сети 2 часа назад
Charlescinge
Был(a) в сети 2 часа назад
DannyTar
Был(a) в сети 2 часа назад
DorseyRab
Был(a) в сети 2 часа назад
HarrisHat
Был(a) в сети 2 часа назад
Douglasacire
Был(a) в сети 2 часа назад
WillieJeply
Был(a) в сети 3 часа назад
Jimmyrug
Был(a) в сети 3 часа назад
Richardnanda
Был(a) в сети 3 часа назад
AndrewChods
Был(a) в сети 3 часа назад
Albertmox
Был(a) в сети 3 часа назад
Charlesstope
Был(a) в сети 3 часа назад
JamesDyego
Был(a) в сети 3 часа назад
AlbertoSarma
Был(a) в сети 3 часа назад
Malcolmempat
Был(a) в сети 3 часа назад
Geraldutink
Был(a) в сети 3 часа назад
RonaldCrear
Был(a) в сети 3 часа назад
AnthonyNus
Был(a) в сети 3 часа назад
LouisCor
Был(a) в сети 3 часа назад
DennisFug
Был(a) в сети 3 часа назад
HowardSlaby
Был(a) в сети 3 часа назад
RaymondSnugh
Был(a) в сети 3 часа назад
LeonardTaw
Был(a) в сети 3 часа назад
Averysat
Был(a) в сети 3 часа назад
BobbyCiz
Был(a) в сети 3 часа назад
JamesRilag
Был(a) в сети 3 часа назад
AngeloOnere
Был(a) в сети 3 часа назад
JosephSailk
Был(a) в сети 3 часа назад
Larrychubs
Был(a) в сети 3 часа назад
Patrickler
Был(a) в сети 3 часа назад
JasonShego
Был(a) в сети 3 часа назад
NathanLat
Был(a) в сети 3 часа назад
Williamkasus
Был(a) в сети 3 часа назад
OrlandoSiz
Был(a) в сети 3 часа назад
Frankges
Был(a) в сети 3 часа назад
Thomascerie
Был(a) в сети 3 часа назад
EdwardEleld
Был(a) в сети 4 часа назад
Williamacoub
Был(a) в сети 4 часа назад
Кітапхана тарихы
Кітапхана алғаш рет 1867 жылы Перовск қаласында (қазіргі Қызылорда) Ақмешіт уезінің әскери бекінісінің халқы үшін ашылды. Кітапхана Ресейдің қалаларынан революциялық қозғалысқа қатысқаны үшін патша үкіметінен жер аударылған озық прогрессивті ойлы адамдармен ұйымдастырылды. Кітапхана...
Толығырақ
ЖАҢАЛЫҚТАР МҰРАҒАТЫ
« Мамыр 2024 » | ||||||
---|---|---|---|---|---|---|
Дс | Сс | Ср | Бс | Жм | Сб | Жс |
1 | 2 | 3 | 4 | 5 | ||
6 | 7 | 8 | 9 | 10 | 11 | 12 |
13 | 14 | 15 | 16 | 17 | 18 | 19 |
20 | 21 | 22 | 23 | 24 | 25 | 26 |
27 | 28 | 29 | 30 | 31 |